Nacht van de Fooi steunt aankoop Mutaba stekken

Het project Trees for the future is door de Nacht van de Fooi uitgekozen als een van hun projecten voor 2017! In 14 studentensteden doen horecagelegenheden mee. Op 20 mei aanstaande staan zij alle fooien af voor het goede doel met als slogan: keep the change, change the world.

KvU is zeer blij met de uitverkiezing van ons project voor het planten van stekken van de Mutubaboom in Kibinge. 5.000 kinderen gaan bomen planten om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan. Door steeds drogere en hetere periodes gaat de koffieoogst verloren. Dat betekent dat het steeds moeilijker wordt voor kleine boeren en ze geen schoolgelden meer kunnen betalen. Door bomen te planten tussen schaduwminnende koffiestruiken wordt de oogst sterk verbeterd. 5.000 schoolkinderen gaan aan de slag om een boom te planten en daardoor te werken aan een betere toekomst.

Klimaatverandering slaat uitermate snel en hard toe in Uganda. De tijd dat er twee regenperiodes zijn, is voorbij. Lange periodes van grote droogte worden afgewisseld met extreme neerslaghoeveelheden. Dit leidt tot grote problemen in zowel de voedselproductie als de inkomsten uit zogenaamde cashcrops als koffie. Het risico op grootschalige voedseltekorten neemt steeds meer toe.

Klimaatverandering is niet op korte termijn ongedaan te maken; de nadelige gevolgen ervan kunnen echter wel bestreden worden.

In het kort: terug naar landbouw zoals deze traditioneel in Afrika plaatsvond: ‘agroforestry’ en ‘intercropping’ maar met de moderne kennis van nu.

Agroforestry: het aanplanten van bomen tussen de voedsel-en handelsgewassen.

Intercropping: het afwisselend en gelijktijdig verbouwen van verschillende gewassen op hetzelfde perceel.

Kibinge is een heuvelachtig gebied dat vrijwel compleet in gebruik is genomen voor de teelt van koffie en bananen om inkomsten te generen en daarnaast voedselgewassen als bonen, maïs, cassave en yam. Veelteelt komt op kleine schaal voor, met name kippen voor vlees en eieren. De laagste delen zijn moerasgebieden die tot voor kort ongerept waren maar nu worden gebruikt voor het planten van eucalyptus en naaldbomen om aan de vraag naar brandhout te kunnen voldoen. Hout is de enige brandstof waarop wordt gekookt.

De beschikbaarheid van water vormt een steeds groter probleem. Water is er te vaak niet als gevolg van de droogte en soms in overvloed vanwege extreem noodweer. Het water uit moerassen en rivieren is nog wel toegankelijk maar kan alleen handmatig in jerrycans worden getransporteerd. En dit alles in een land waarvan de bevolking enorm is gegroeid en het merendeel jonger is dan 18 jaar.

Aanpassing aan de sterk gewijzigde natuurlijke omstandigheden is de enige optie om verdere verarming van de bevolking en het risico op grootschalige voedseltekorten te voorkomen.

Vanwege het achterwege blijven van enige overheidsactiviteiten in de regio Kibinge hebben de gemeenschappen zichzelf georganiseerd en zijn ze aan de hand van community action plans aan de slag gegaan.

Agroforestry en intercropping staan centraal in de aanpak. Een combinatie van bosbouw en landbouw en het afwisselen van de juiste gewassen. Deze mix leidt tot een sterk verbeterde bestendigheid van de bodem tegen droogte en erosie. Centraal hierin staat de Mutuba tree, een ficussoort waarvan wij familie kennen als kamerplant. Deze boom geeft schaduw aan de gewassen, houdt vocht vast in de bodem, zorgt voor een beter microklimaat en bemest de bodem natuurlijk met zijn bladeren door zijn voedingsstoffen van diep uit de grond te betrekken. Deze bomen kunnen gemakkelijk 100 jaar worden. De bast van de boom kan bovendien jaarlijks worden geoogst voor de productie van bark cloth (boombast), met vele toepassingsmogelijkheden. Een lap van deze barkcloth wordt separaat per post met gezonden naar het postadres in Utrecht.

Inmiddels is er ervaring opgedaan met het toepassen van intercropping en agroforestry. De resultaten zijn spectaculair. Koffieplanten die in de schaduw staan van deze bomen zijn ondanks de droogte vitaal en vol met bessen terwijl koffieplanten die op de gebruikelijke wijze worden geteeld steeds meer dode takken kennen waaraan de bessen verdrogen voordat ze rijp zijn.

Kern van het project

De kern van het project bestaat uit het planten van stekken van de Mutuba tree. Dit eerst nadat er een voorlichtingsprogramma wordt uitgevoerd dat kinderen en hun ouders de waarde van agroforestry en intercropping duidelijk maakt.

In de distributie van de stekken van de Mutuba tree spelen de 12 samenwerkende scholen in Kibinge een hoofdrol. Op deze scholen zitten ongeveer 5.000 kinderen. Elk kind kan binnen dit programma een eigen stek van de Mutuba tree planten op het eigen land. Hier zal een enorme wervende kracht vanuit gaan en wordt een veelvoud van het aantal kinderen bereikt. Bovendien genereert het inkomsten voor de boeren die begonnen zijn met het kweken van stekken van de bomen en kan de bast van de boom vanaf circa 5 jaar na het planten worden geoogst.

In het project is veel aandacht voor bewustwording. Onze stichting heeft met het eigen projectteam ter plaatse alle expertise en de uitvoeringscapaciteit in huis om dit project uit te voeren. De deelnemende scholen werken al jaren samen. Bovendien zijn er nauwe contacten met BOTFA, de associatie van boomplanters in het district. BOTFA heeft 700 leden die de boomaanplant kunnen ondersteunen en ervoor zorgen dat de stekken voldoende verzorging krijgen om aan te slaan. Ondertussen zijn 100 personen getraind in het maken van bark cloth, een ambacht dat op de werelderfgoedlijst van Unesco staat (zie http://www.unesco.org/culture/intangible-heritage/40afr_uk.htm)

Samengevat:

Door 5.000 kinderen één stek van de Mutuba tree te laten planten:

-wordt de gehele gemeenschap van ca 30.000 inwoners bereikt

-wordt een grote impuls gegeven aan het plan om de komende jaren meer dan 100.000 stekken te planten

-worden de gevolgen van langdurige droogte bestreden doordat de bomen water vasthouden in de bodem en schaduw geven aan de gewassen

-wordt de voedsel- en cashcropproductie vergroot

-wordt de bodem beschermd tegen erosie als gevolg van noodweer

-worden de inkomsten van de kleine boer sterk verbeterd en is hij in staat om schoolgelden te betalen.

-wordt het ambacht bark cloth maken in stand gehouden en versterkt

-wordt een start gemaakt met het aanpassen van het herstel van het microklimaat

– wordt een model van agroforesty en intercropping gegeven aan andere delen van Uganda en elders.